I denne teksten er to kjelder lagt saman. Den eine er Per Fett sitt hefte frå 1950 med ei samling av dei fornminna som ein då kjende til og hadde registrert ved dei historiske samlingane hjå Bergen museum. Den teksten er utheva med svart skrift. Gardsnamna er også skrive nett slik han gjorde den gongen. Dei andre tekstane med fyldigare informasjon er frå Funnkatalogane til Bergen museum slik dei har vorte presenterte digitalt på nettstaden UNIMUS. Til saman gjev dette eit bilete av kva som er funne, kva kode dei er arkivert under og stort sett kva periode dei er i frå. Der det fisnt ytterlegare informasjon er også dette lagd ved.

MAGERHOLM g.nr.1

B3259 – Flintdolk. Bilete: Bjørn 1921 fig. 59. Tilv. I Ab. 1878 (usikker datering)

En smuk Dolk af lys, graablaa Flint, 0,223 m. lang med firesidet Haandtag, der er bredest ved den ovenpaa flade Knap. Bladet viser paa flere Steder Spor af Slibning og er meget regelmæssigt, ligesom Haandtaget viser forsirede Rænder, f. paa Magerholmen ved Aalesund.

B3260 – Flintflekke. Tilv. I ab. 1878 (usikker datering)

En ved tre raske Slag tildannet Flintflække, 0,042 m. bred og 0,054 m. lang, f. af Rektor Henrichsen paa ovennævnte Magerholm ved Aalesund.

ØSTREM gnr. 4 (Austrheim i registeret)

Funnkartet nr. 1.

Røys der B3179 vart funne. Den 92-årige (1946) Knut Østrem (Steinsgarden) hugsar at Kornelius Østrem fann eit spjut med stykke av treskaftet ein stad oppe ved dei gamle tuna. Om han fann meir, veit han ikkje. Det er mogeleg at ein torer kombinere desse opplysningane. B3179 -Yja. mannsgrav frå fk. nr. 1. Tilv. I Ab. 1877.

Gravfund fra en Røs paa Østrem i Borgund Pgd., Romsdals Amt:
a)
Grebet, Odden og to Stykker af Klingen til et tvæegget Sværd. Det indre Hjalt er ret, fladt firsidet og 0,096 m. langt. Mellemkavlen er 0,08 lang og bredest ved Indrehjaltet. Knappen er stor, flad og tresidet med skraa afskaarne Hjørner.
b)
Et ualmindelig stort Spydblad, 0,54 langt, uagtet Odden mangler. Skaftholderens Aabning er 0,025 i Tværmaal. Den har havt to fremstaaende Hager og er stærkt riflet langsefter - især paa den ene Side. Fra Skaftholderen, der er 0,16 lang, udvider Bladet sig til en Bredde af 0,055; men derefter aftager Bredden, idet begge Egge danner langstrakte Buer frem mod Odden.
c)
Et 0,14 langt Stykke af en firsidet Fil.
d)
Et lidet Stykke af den ene Arm af en Jernsax.
e)
En liden Ambolt med til den ene Side spidst udløbende Overflade og firkantet Tap. Høiden er 0,11, Overfladens Længde 0,11 og Bredde 0,055.
f)
En firsidet meget slidt Hvæssesten, 0,26 lang, men afbrudt i den ene Ende. Bredden er paa Midten 0,02 og Tykkelsen 0,01.
g)
En liden Messingring, 0,028 i indvendigt Tværmaal, med flade Sider men tunget Yderkant
Fundet er Gave fra Hr. Rektor V. Voss i Aalesund, men nærmere Fundoplysninger savnes (3179 a-g).

EMLHEIM gnr. 6

Funnkartet nr. 1. Peter P. Emlem, gnr. 6, bnr. 5 «Ystegjerdsrøysa» på Ystegjerdet (Ystebøen) 150m V for stova. 12 m i tvm., 1 m høg, bygd av stein med tjukk torv på. Graven 1922-23 (Johs Bøe) og restaurert. Her var fire graver i tre mannslange kister som stod side om side orientert O-V. Grav 1 (B7449 II) i søre kiste som var oppsett dels av kantsette heller, dels mura utan gavlheller. Grava låg på botnen med hovudet mot V. Grav 2 (B 7449 I) ovanpå i søre kiste med hovudet mot V. Grav 3 (B7548 II) i midtre kiste som var bygd opp mot ein jordfast stein. Var plyndra før. Grav 4 (B7548 III + B7450) i nordre kiste av kantsette heller. Alle kister hadde helletak. Laust under haugen låg B7548 I. Stensager 1922 s. 84 ff.

Funnkartet nr 2. Peter P. Emlem, gnr. 6 bnr. 5. «Haug» hvori der omtr. 1855 fantes et af rust næsten fortæret jernsverd. Han låg tett V. For stova. Nicolaysen 1875 s. 241.

Gravfund fra folkevandringstiden fra Ytstegjerderøysa, Emlem, Borgund s. og p., Møre, g.-nr. 6.
Fremkommet ved Bøes utgravning av en hellekiste i en jordblandet røis et par hundrede meter n.-v. for husene hos Peter K. Emlem. Røisen laa høit og frit paa en bakkekant, paa heldende grund, saa høiden over foten i syd var 2,5, i nord snaut 1 m. Diameter ø.-sv. 12,5., m., n.-s. litt mindre. Røisen var oplagt av sten av forskjellig størrelse, faa dog over mandsløft. Overflaten hadde været græsbundet, men røisen var stygt omrotet til forskjellige tider. Kisten var opdaget av eieren. Den laa i sydvestre kant av haugen og var dækket av 6 uregelmæssige dækheller som dog ikke sluttet tæt nu. Langvæggene dannedes dels av kantsatte heller, dels var de muret av sten. Gavlheller fandtes ikke og heller ikke regelmæssig stenmur saavidt det nu kunde sees. Kistens længde kan derfor ikke med sikkerhet opgives, men syntes at ha været ca. 2,5, bredden optil vel 0,5 m. Kistens form var i det hele uregelmæssig; orientering ø.-v. Oldsakene i kisten fandtes i to plan. Ovenpaa det matjordlag som dækket bunden av kisten stod lerkarret, anslagsvis 40-50 cm. vestenfor midten av kisten. 10-15 cm. østenfor dette laa stykker av hjerneskallen, vistnok in situ, mens andre skallebiter og hvirvelstykker laa spredt overfladisk bortover, likesom stykker av lerkarrets bund fandtes i nogen avstand fra dette. (Karret hadde været tat op av P. Emlem, men sat ned igjen, og kisten hadde været tilholdssted for mus e. l.). I samme høide fandtes spydspissen I b mellem stenene i øst, saavidt kunde skjønnes, utenfor graven, omtrent i dennes midtlinje, med spissen ut fra graven. De oldsaker som er katalogisert under II, fandtes 10 cm. dypt i matjordlaget. Skallen laa ret under lerkarret og like under denne saksen og kvartsbrynet. Sverdet laa langs gravens midtlinje med fæstet mot vest, vel 30 cm. fra skallen. Paa høire side av dette fandtes tæt sammen beltespænden, stykkene av kniven og ildstenen som laa med overflaten ned. Tæt indtil sverdeggen laa stykker, vistnok av begge laarben ovenpaa hverandre. Spydet fandtes i det nordøstlige hjørne i retning diagonalt over graven med s pissen mot hjørnet. Av beltestenens og laarbenenes stilling syntes at fremgaa at den døde hadde ligget paa høire side. - Kisten indeholder altsaa to begravelser, begge med hodet mot vest. Bundgraven er en mandsgrav med vaaben. Til denne skulde en snarest vente at spydspissen I b ogsaa hørte. Efter fundforholdene er dette ikke utelukket, men bestemt kan det ikke avgjøres. Senere er der paafyldt et jordlag, som nu i sammenpresset stand var 10 cm. tykt og begravelse I er lagt ind. Væsentlig tidsskille kan der ikke være mellem de to begravelser, og dette sammen med den pietetsfulde behandling av primærbegravelsen leder tanken hen paa en familiegrav. (Plan og beretning i arkivet). (7449).

EMLHEIMSVÅG, gnr 7.

Funnkartet nr 3. Jørgen Emlemsvåg, gnr. 7, bnr. 6. Gravflokk på terrassen 75 m NV for vågsbotnen. 1. Røys, no borte, har lege tett O for naustvegen. Ho var om lag like stor som 2. Her fann dei for 80 år sidan våpen og bein i ei steinkiste. 2. «Røys» tett SV for 2. 9 m i tvm., 1,5 m høg, urøyvd. Det gror no bjørk på. 4. «Røys» 75 m SV for 3, 30 m N for inste naust, no berre tufta att i ei 10 m tvm. Det er truleg her det låg «en stor mengde smaa rundhauger....som i 1874 blev udgravne, uden at noget fund blev gjort». Nicolaysen 1875 s. 241. Funnkartet nr 4. Sameige utmark for gnr. 7. «Skylehammaren». Liten heller med tjukt kulturlag som berre kan daterast på toppen til folkevandringstid. Helleren ligg med opning mot S. og med ein kort, men tung veg opp frå sjøen. Graven 1929 (Johs Bøe). B 8358.

B7449 I – Fvt. mannsgrav frå fk. nr. 1, grav 2. Bilete: tilv. Fig. 15. Tilv. i B. M. Årbok 1922-23.

Spandformet lerkar, sml. Ab. 04, fig.31, av ganske godt, tyndt mørkegraat gods. Orneringen meget enkel og utført med et kamlignende instrument med tre ganske brede tænder, hvorav den midterste har hat et litet hak som har efterlatt en svakt ophøiet list i bunden av furen. Med denne kam er trukket et baand rundt karret omtrent en tomme under randen og herfra vertikalt ned til ca. 1 cm. over bunden, slik at de stripete felter veksler med noget smalere glatte. Det vel 1 cm. brede felt ovenfor bunden er orneret med et belte paa 6 tynde linjer, ogsaa trukket med kamlignende redskap. Bunden er knust, men foreligger næsten komplet. Væggen er et sted sprukket fra øverst til nederst. Ellers er karret helt og vel bevaret. Høide 13,1, bredde over randen 15,9 cmb.
Spydspiss av formen Nye Jernaldersfund, fig. 73, 77 men forholdsvis slankere. Forrustet, men formen tydelig. Spor av træ i falen. Længde 20,4 cm. Avb. fig. 15c.
Deler av skelet av fuldvoksent individ, særlig av hjerneskallen og rygsøilen

B7449 II – Fvt. mannsgrav frå fk. nr. 1, grav 1. Bilete: tilv. Fig. 14, 16. Tilv. I B. M. Årbok 1922-23

Tveegget sverd nedlagt i træslire med halvrund dopsko av jern, nær Evebøsverdets V. J. G., fig. 253, men som det synes, uten knap. Ogsaa haandtaket har været belagt med træ og knappen har rimeligvis været av samme materiale. Sverdet forelaa komplet i 2 stykker i graven. Længde tilsammen vel 90 cm. Avb. fig. 14b. Slank liten spydspiss med mothaker, R 212. Den ene agnor knækket, men tilstede. Falen ubetydelig defekt, ellers godt bevaret. Længde 22,8 cm. Avb. fig. 16c.
Odden og et stykke av bladet av en kniv, sterkt rustetd. Saks av almindelig ældre jernaldersform, meget rustætt og knækket i fire stykkere. Simpel beltespænde av jern av form som et cirkelsegment. Tornen tilstede fastrustet. Bredde 4,5 cmf. Slank beltesten av hvit kvartsit, R. 154-155, med indfatningsfure og ubetydelige slagmerker paa den øvre hvælvede side. Længde 10,6 cmg. Et 7,9 cm. langt stykke av et kvartsbryne med ovalt tversnit, slitt helt rundth. 2 ubestemmelige jernstykkeri. Stykker av menneskelig skelet, nemlig av hodeskalle og laarben.

B7450 – Beltestein, skal vere frå fk. nr. 1, grav 4. Tilv. I B. M. Årbok 1922-23.

En beltesten av rødbrun kvartsit, temmelig slank form, med indfatningsfure og tydelige slagmerker øe besøkte stedet i septbr. Skaarene laa i en fordypning, som kunde være rester av et muret gravkammer, høit og noget ekscentrisk i en stor, tør stenrøis. Beretning i arkivet. Gave fra Skak Johannesen Lomelde. (7549).paa begge sider. Længde 9,7 cm. Fundet for flere aar siden av P. Emlems far i en hellekiste i nordøstre side av samme haug paa Emlem, Borgund s. og p., Møre, g.-nr. 6, br.-nr. 5. Intet andet fandtes. Kisten blev kastet igjen uten nærmere undersøkelse.

B7548 I – Brot av spannforma krukke frå fk. nr. 1. Tilv. I B. M. Årbok 1923-24

Spandformet lerkar, sml. Ab. 04, fig.31, av ganske godt, tyndt mørkegraat gods. Orneringen meget enkel og utført med et kamlignende instrument med tre ganske brede tænder, hvorav den midterste har hat et litet hak som har efterlatt en svakt ophøiet list i bunden av furen. Med denne kam er trukket et baand rundt karret omtrent en tomme under randen og herfra vertikalt ned til ca. 1 cm. over bunden, slik at de stripete felter veksler med noget smalere glatte. Det vel 1 cm. brede felt ovenfor bunden er orneret med et belte paa 6 tynde linjer, ogsaa trukket med kamlignende redskap. Bunden er knust, men foreligger næsten komplet. Væggen er et sted sprukket fra øverst til nederst. Ellers er karret helt og vel bevaret. Høide 13,1, bredde over randen 15,9 cmb.
Spydspiss av formen Nye Jernaldersfund, fig. 73, 77 men forholdsvis slankere. Forrustet, men formen tydelig. Spor av træ i falen. Længde 20,4 cm. Avb. fig. 15c.
Deler av skelet av fuldvoksent individ, særlig av hjerneskallen og rygsøilen

B7548 II – Fvt. kvinnegrav frå fk. nr. 1. Grav 3. Tilv. i B. M. Årbok 1923-1924.

Knop av korsformet bronsespænde, støpt med fuld runding. Har været fæstet paa egen akseb.
Mange skaar av spandformet lerkar, utgjørende tilsammen det meste av karret. Buken er ved vertikale linjegrupper inddelt i felter som er dækket med horisontale linjer med skraalinjer over, til et snorlignende ornament. Godset forholdsvis tyndt. Karret har rester av jernbaand om randen, og er indrettet for det. Formen tør ha været omtrent som Spandformede Lerkar, fig. 27c. Forrustede jern stykker, deriblandt et stykke av bøilen av saks som R. 272, en tynd jernspiss, mulig en syl, en rund liten jernklump som kanske kan ha været et snellehjuld. Smaa træstykker, ett har kjerne av rust og skriver sig sandsynligvis fra et skaft til jernredskape. Kulprøver

B7548 III – Fvt. kvinnegrav frå fk. nr. 1. Grav 4. Bilete: tilv. Fig. 11-12. Tilv. i B. M. Årbok 1923-1924.

Korsformet bronsespænde, tidlig form med trinde knopper paa egen akse og indhak til fæste for platen. Under bøilen er en forholdsvis lang ikke facettert plate som skilles fra det slanke dyrehode ved tre profilerte ribber. Lang naaleholder, naal av jern. Længde 11,4 cm. Avb. fig. 11b.
Korsformet bronsespænde av typen Crusiform. Brooches fig. 35, platen under bøilen dog facettert helt op til bøilen. Knoppene sitter paa egen akse og har hak til platen. Lang naaleholder. Længde 9,1 cm. Avb. fig. 12c. Korsformet bronsespænde, parstykke til foregaaende. I stykker, men næsten komplet tilsteded. Snellehjul av bronse, kugleformet som R. 166, men forholdsvis høiere. Orneret paa sedvanlig maate med en omløpende linje paa midten og 2 X 4 grupper tredobbelte linjer radiært ut fra hullet. Disse grupper møtes ikke ved midtlinjen. Et stykke av tenen sitter igjen, den er gjennemtrængt av rust og har sandsynligvis hat en holk av jerne. Flatt snellehjul av graalig sten. De avrundede kanter orneret med dobbelte tverstrekerf. Stor kniv med træskaft og holk av jern, sterkt forrustet og brukket. Samlet længde 15 cm. Et 3,7 cm. langt flatt jernstykke, vistnok stykke av en liten knivg. Spandformet lerkar av forholdsvis tyndt, asbestblandet gods. Under randen et ca. 2 cm. bredt felt med ophøiede ribber og linjer. Buken orneret med smale ribber hvori der er indtrykket skraastreker sammenstillet i felter, avvekslende horisontalt og vertikalt. Karret er knust, men foreligger komplet. Høide 12,5, bredde over randen ca. 14,5 cmh. Et stykke Marienglas.

B8358 -Fvt. hellerfunn frå fk. nr. 4. Tilv. I B. M. Årbok 1933
Fund fra
boplass i heller på Skylehammaren, gården Emlem, Borgund s. og pgd., Møre, g.nr. 6.
a.
Mindre plate av grågrønn kornet bergart. Den er glatt på flatene og tilhugget med nokså grove avspaltninger rundt kantene. Største dimensjon 11,2 cm, største tykkelse 2,8 cm.
b.
Flatt flintstykke, tilhugget langs kantene. Spissen synes å ha slit efter bruk som ildstein. Lengde 4,2 cm.
c.
En spalteflis av flint,
to stykker hvit kvarts som antagelig er naturdannelser.
d.
To større stykker av to forskjellige smeltedigler av lere. Formen er cylindrisk med avrundet underside omtrent som Sigurd Grieg: Smedverktøi fig. 43, Oldtiden 9 s. 70. Inni begge er grove avtrykk efter den kjerne hvorom de er dannet. Høide 3,2 og 3 cm.
e.
Skår av finere lerkar. Bevart er to svarte, blanke stykker av bukete vaser omtrent som R. 361 på et senere utviklingstrin. De er dekorert med linjer og punktrekker på skulderen, det ene har også skråstreker på bukovergangen, sml. Bøe: Keramikk fig. 94. Videre finnes et stykke av en rødbrent, meget bred hank, samt to skår av finere krukker som også har vært berørt av ild. Den ene har strekdekorasjon og kan høre sammen med et av de foregående.
f.
Ti skår av grove, tykkveggete krukker. De er som sedvanlig rødbrent utenpå. Nogen er tilsatt med ganske grov asbest i godset.
g.
Et sideskår av klebergryte. Formen usikker, mulig som R. 729.
h.
Skjell og bein.
i.
Prøver av kull
Boplassen blev opdaget av Anth. Lerheim som foretok en mindre prøvegravning. Undersøkelsen blev foretatt i 1929 av Bøe med assistanse av lærer R. Buset, Ålesund. Helleren ligger i utmarken ca. 100 m vestenfor dampskibskaien, like ved stranden og ca. 9,50 m høit over flo sjø. Kulturlaget var ikke meget vidt i utstrekning, men på visse partier ganske dypt, optil 80 cm. Oldsakene fantes gjennemgående høit i laget, skårene under e helt øverst. Forøvrig henvises til Bøes beretning i arkivet. (8358).

B8484 – sjå Øydegarden, gnr. 12.

Tapt – Sverd frå fk. nr. 2

Tapt – Våpen og bein frå fk. nr. 3/1

EIKENOSVÅG, gnr. 11.

Funnkartet nr 1. funnstad for B7426. B7426 – Pilespiss av kvarts f. ei 15 tommar djupt lita tue av tørr raud jord på sørsida av eit lite dalsøkk, ei 15 m o. h. No under austre ende på revegjerdet på bnr. 1, Nikolai Eikenosvåg. Tilv. I B. M. Årbok 1922-23 Nr. 1 på funnkartet.

Tosidet pilespiss av mørk graa kvarts, R 82 eller snarere Oldtiden 8, s. 163, fig. 2. T. V. S. tilvekst 1910, fig. 1. Tver, sandsynligvis avbrutt i den ene ende. Længde 5,6, største bredde 1,6 cm. Fundet ved jordbrytning paa Eikenosvaag, Borgund s. og p., Møre, g.-nr. 11, br.-nr. 1. Spissen laa i rød, tør jord i en liten tue ca. 15 tommer dypt. (7426).

ØYDEGARDEN, gnr. 12

Funnkartet nr. 1 Funnstad for B8484. Funkartet nr. 2. Funnstad for B9724.

B8484 – skaftholøks f. i den bratte bakken mellom elva og gardsvegen på ein stad som heiter Nova, ei 150 S. for stova på bnr. 1, Peder Åkrenes, ei 50 m. o. h. Tilv. I B. M. Årbok 1933. Nr. 1 på funnkartet.

Skafthulløks av grå stein, nu sterkt forvitret. Formen har oprinnelig vært omtrent som Gjessing: Rogalands Stenalder, fig. 141-142, men den er avbrukket i skafthullet hvorpå det er boret nytt hull til skaftet. Lengde nu 10,9 cm. Innsendt fra gården Emlem, Borgund s. og pgd., Møre, g.nr. 6, og antagelig funnet der. Finneren meddeler at den lå på nordsiden av låven. (8484).

B9724 – Fire steinøkser f. spreidde inne på Ramsvik, bnr. 2, Hans Edvardsen Ramsvik. Gjerdet er eit dalsøkk O-V, sers lognt, ei 15 m.o.h. Det ligg ei 150 m O for stova. Det har vore teke mold herfrå før der vart dyrka. Tilv. I B. M. Årbok 1946. Nr. 2 på funnkartet.

FLISNES gnr. 13.

Funnkartet nr. 1. Jacob Åkernes, bnr. 1. Røys på Rotavikberget ei 20 m frå sjøen 10 m i tvm., 0,5 m høg. Heilt overgrodd av lyng. Der er eit søkk i midten, det og heilt overgrott.

Funnkartet nr. 2. Oskar Åkernes bnr. 11. Røys på Verpet, nå nordere del av berget. 16 m i tvm. 1,75 m høg, utkasta på to stader, lynggrodd over det meste. Lett synleg frå sjøen. Nicolaysen NF. s. 526 Funnkartet nr. 3. Oskar Åkernes, bnr. 11. Røys på Verpet ei 150 m. Vestleg for fk. nr. 2, ei 20 m frå sjøen. 16 m i tvm. 1,5 m høg. Her er fleire groper utkasta og mykje stein er teken til ein steingard som går over røysa. Ho er lett synleg frå sjøen. Nicolaysen NF. s. 526 Funnkartet nr. 4, Oskar Åkernes, bnr. 11. Røys på lyngklett berg 200 m SV for fk. nr. 3. 9 m i tvm. 1 m høg. Lyngklett, utkasta på to stader. Tre steinar står no oppreiste på røysa, men dei har visseleg ikkje stått der lenge. Nicolaysen NF. s. 526Funnkartet nr. 5. Oskar Åkernes, bnr. 11. Røys på Neshaugen, øvste toppen på neset, ei 70 m o. h., og med vidt utsyn ut Storfjorden, nord over Borgund og sør over Sykkylven. Her er lyngmark. 12 m i tvm., 1 m høg, utkasta i midten, kledd med tynn lyngtorv. Funnkartet nr. 6. Hans Flisnes, bnr. 12. Bautastein i skogen 50 m O for vegen ved hytta til Knut Voldsund. 175 m høg, 50 cm, brei, 20 cm tjukk, spiss i toppen, ikkje heil regelrett. NB. På nordsida av Flisneset er der ein heller med kulturlag, men der er ikkje prøvegrave. Lerheims samling 212 - «Brot og avfall av flint».

FLISHOLM, gnr. 14.

Funnkartet nr. 1. Hans Åkernes, bnr. 1. Røys på Øvste toppen med stup mot sjøen i V. 17 m i tvm., 1,5 m. Høg, lynggrodd på sidene, utkasta i midten. Funn ikkje kjent. Utsyn ut Storfjorden.